شبیه سازی عمق جبهه تبخیر و مقدار تبخیر از سطح ایستابی کم عمق(مطالعه موردی: منطقه سیستان)

اندازه گیری تبخیر در مناطق خشک و نیمه خشک که معمولاً تبخیر پذیری هوا زیاد است و مقدار آن از توانایی خاک در هدایت آب در فاز مایع بیشتر است مهم می باشد. همچنین بین عمق سطح ایستابی و تبخیر از سطح خاک در اغلب مناطق خشک و نیمه خشک نیز رابطه بسیار نزدیکی وجود دارد. پارامترهای بافت خاک، درصد اجزا، عمق سطح ایستابی و قدرت تبخیر پذیری هوا نقش موثری در تبخیر از سطح خـــاک دارند که با اســــــتفاده از آنها عمــق جبهه تبخیر (ناپیوستگی فاز مایع- بخار) و شدت تبخیر در خاک ها و مناطق مختلف قابل محاسبه می باشد. در این مطالعه از یک مدل فیزیکی سطح ایستابی کاذب برای تعیین عمق جبهه تبخیر و شدت تبخیر در شرایط غیر همدما در شرایط گلخانه استفاده شد. برای اندازه گیری رطوبت خاک جهت تعیین عمق جبهه تبخیر ازtdr استفاده گردید. سپس مدل شبیه سازی عمق جبهه تبخیر و شدت تبخیر برای شرایط مختلف شامل بافتهای مختلف، قدرت تبخیرپذیری متفاوت، و سطح ایستابی توسعه یافت. نتایج همچنین نشان می دهد که عمق جبهه تبخیر در بافت های سبک بیشتر است بطوریکه، عمق جبهه تبخیر در سطوح ایستابی 40، 60 و80 سانتی متری خاک لوم شنی، پس از 74 روز، به ترتیب برابر با 7/92، 11/1 و 14/88 سانتی متری می باشد که می تواند بدلیل تخلخل پایین و بیشتر بودن پدیده پسماند در این بافت باشد. هر چه بافت خاک سنگین تر باشد عمق جبهه تبخیر کمترخواهد شد. همچنین برای خاک لوم عمق جبهه تبخیر در سطوح ایستابی 40، 60 و 80 سانتی متری پس از 74 روز، به ترتیب برابر با 7/64، 9/9 و 13/12 سانتی متری و برای خاک لوم رسی این مقادیر به ترتیب برابر با 7/04، 8/4و 11/36 سانتی متری می باشد. هرچه عمق سطح ایستابی بیشتر شود عمق جبهه تبخیر بیشتر می شود. شبیه سازی عمق جبهه تبخیر برای خاک شـنی نسبت به دو بافـت لــوم ولــوم رسی مطابقت بیشتری با عـمق اندازه گیری شده جبهه تبخیر دارد. همچنین در این مدت مقادیر کل تبخیر اندازه¬گیری شده از سطح خاک برای خاک لوم شنی و سطح ایستابی 40، 60 و 80 به ترتیب برابر با 359/1، 304/83 و 233/88می¬باشد. و این مقادیر برای خاک لومی 380/8، 334/3 و 265/2 و برای خاک لوم رسی 398/5، 351/5 و 287/4 می¬باشد.در این مطالعه با استفاده از مدل گاردنر عمق جبهه تبخیر و شدت تبخیر در خاک های لوم شنی، لوم و لوم رسی در سطح ایستابی 40، 60 و 80 سانتی متر با نیاز تبخیر متفاوت شبیه سازی شد. نتایج تحلیل های آماری بیشترین همخوانی بین نتایج شبیه سازی شده و اندازه گیری شده را به ترتیب برای خاک های لوم شنی، لوم و لوم رسی نشان می دهد. در پایان آزمایش تیمارهای با شوری لایه سطحی(1 تا 2 سانتی متری) خاک تعیین شد و مشخص گردید که بیشترین و کمترین میزان شوری به ترتیب در عمق های سطح ایستابی 80 و40 سانتی متری وجود دارد و همچنین بیشترین مقدار شوری در خاک لوم شنی حاصل گردید.